Transport gabarytowy, ponadgabarytowy, często nazywany również ponadnormatywnym – co to właściwie takiego? Jest to specjalistyczna gałąź transportu, zarówno lądowego, jak i morskiego oraz rzecznego, zajmująca się przewozem sprzętu, maszyn oraz elementów konstrukcji stalowych, które poprzez swój rozmiar (gabaryt) nie są wstanie spełnić norm prawnych wyszczególnionych w kodeksie ruchu drogowego.
Jakie to normy? Kiedy możemy powiedzieć o tym, że mamy do czynienie z gabarytem? Zawsze, gdy przewożony towar przekracza ustalone prawnie wymiary: wysokość maksymalna to 4 metry, szerokość maksymalna – 2,55 metra, długość – 18,75 metra i całkowita masa pojazdu wraz z ładunkiem to 40 ton. Najprościej mówiąc, wyobraźmy sobie prostokąt o wymiarach 18,75m x 4m x 2,55m. W sytuacji, kiedy chociaż jeden wymiar zostanie przekroczony, bądź masa ładunku wyniesie więcej niż 40 ton, mamy do czynienia z ponadgabarytem.
Organizacja takiego transportu nie ogranicza się jedynie do załadunku przejazdu i rozładunku. Przewóz ponadgabarytu wymaga uzyskania odpowiednich pozwoleń na przejazd (najczęściej odbywa się nocą ze względu na mniejszą ilość uczestników ruchu drogowego). Kolejną ważną, o ile nie najważniejszą rzeczą, jest planowanie trasy przejazdu, na której spotkamy liczne utrudnia. Jakie to utrudniania? Na przykład wiadukty i tunele. Jadąc samochodem osobowym nie zwracamy na nie uwagi, jednak mając w planie przewieźć maszynę górniczą, której wysokość przekracza 4m, musimy brać tego typu przeszkody pod uwagę. Kolejną bardzo istotną sprawą podczas planowania trasy przejazdu jest masa całkowita naszego zestawu – przewóz gabarytu, jak już wiemy, przekracza 40t. Bardzo często drogi konstrukcyjnie nie są przystosowane do takiego ciężaru, o mostach nie wspominając. Transporcie gabarytów towarzyszy również dodatkowy pojazd tzw. pilot (prowadzony przez specjalnie wykwalifikowaną osobę), a gdy mamy ładunek przekraczający 30m długości, 3,6m szerokości, 4,7m wysokości bądź masę przekraczającą 80t, wymagana jest asysta dwóch pilotów. Niektórych gabarytów poprzez swój rozmiar i nieregularny kształt nie jesteśmy wstanie dowieźć na kołach, w takiej sytuacji przychodzi z pomocą transport mieszany: lądowy plus rzeczny (przy pomocy barek).
